Kính ngữ là một trong những đặc điểm nổi bật trong ngôn ngữ các nước phương Đông. Do ảnh hưởng từ Nho Giáo, người Hàn Quốc từ lâu đã có truyền thống tôn trọng lễ nghĩa, tôn ti & trật tự. Tục ngữ Hàn Quốc có câu 찬 물도 위 아래 있다 (Nước lạnh cũng có trên có dưới) để nhấn mạnh ý thức sống phải biết trên biết dưới trong xã hội.
Kính ngữ dùng để thể hiện sự kính trọng với người lớn tuổi, hoặc trong các trường hợp trang trọng. Trong tiếng Việt, để dùng kính ngữ chỉ cần tuân thủ một số phép tắc đơn giản, như:
- Đảm bảo đầy đủ chủ ngữ – vị ngữ trong câu.
- Thể hiện kính ngữ qua các đại từ nhân xưng, các từ kính ngữ ở đầu (thưa, kính thưa…) hoặc ở cuối câu (ạ).
Ngược lại, kính ngữ trong tiếng Hàn lại được chia làm nhiều cách phức tạp đòi hỏi người học tiếng Hàn phải phán đoán ngữ cảnh, đối tượng, mục đích giao tiếp mà sử dụng cho đúng. Cách nói kính trọng trong tiếng Hàn được chia làm 3 dạng cơ bản là:
Nói tôn trọng với chủ thể
Đây là hình thức thể hiện sự tôn kính với đối tượng đang được nói tới:
Ví dụ:할머니, TV를 보십니까?
Bà ơi, bà đang xem ti vi phải không ạ?
사장님, 앉으십시오!
Xin mời giám đốc ngồi!
Hai ví dụ trên cho thấy, để thể hiện sự tôn trọng với đối tượng đang được nói tới trong câu thì người nói chỉ cần thêm vị tố (으) 시 vào sau động từ:
동사 (Động từ) + 시 (Trường hợp động từ kết thúc là một nguyên tâm)
동사 + (으)시 (Trường hợp động từ kết thúc là 받침- phụ âm)
Nói kính trọng với người nghe
Cách nói kính trọng với người nghe được biểu đạt qua các thể kết thúc câu:
Tùy vào vai vế trong giao tiếp mà người nói sẽ lựa chọn các đuôi kết thúc câu cho thích hợp. Dạng kính ngữ này được chia thành hai loại:
- Thể quy cách (격식체)
- Thể ngoài quy cách (외격식체).
Thể quy cách lại bao gồm thể cao (존대형), thể trung (중립형) và thể thấp (하대형).
Tuy nhiên, trong giao tiếp tiếng Hàn thông thường sẽ sử dụng cả hai loại có quy cách và ngoài quy cách mà không có sự phân biệt rõ ràng. Người nói phải linh hoạt để lựa chọn cách nói phù hợp theo từng ngữ cảnh (trang trọng hoặc thân tình) để lựa chọn cách kết thúc câu thích hợp nhất.
Kính ngữ với từ loại:
Kính ngữ trong tiếng Hàn không chỉ cần biến đổi ở động từ đuôi câu mà còn phải thay đổi các từ loại sao cho phù hợp với toàn thể câu kính ngữ.
Sau đây là bảng liệt kê các từ loại kính ngữ tiêu biểu hay dùng trong hội thoại tiếng Hàn:
KOREAN SMART trực thuộc Trung tâm Trí Tuệ Việt xin dành tặng các bạn món quà hấp dẫn nhất năm 2021 trải nghiệm khóa học tiếng Hàn sơ cấp chỉ với giá 0 đồng. Nhanh tay đăng kí tham gia để được rinh ngay quà tặng hấp dẫn